بازاریابی و صادرات آنغوزه

به اعتقاد تحلیل گران ما، سود اصلی فروش آنغوزه نه در تنها در جیب بهره برداران زحمت کش نمی رود که برای دلالان نیز سود چندانی ندارد.

این حقیقت زمانی برای شما آشکار می شود که به حجم تراکنش های مالی کشورهای وارد کننده آنغوزه ایران، نظیر هند پی ببرید.

اگر حجم این تراکنش ها را با سود واسطه گران انغوزه مقایسه کنید، شما هم به همین باور می رسید.

بازاریابی آنغوزه یکی از بزرگترین نقطه ضعف های ما در کشور است که البته ما در بازرگانی فایدیم می کوشیم تا این مشکل را برطرف کنیم.

محصول: قیمت هر کیلو شیره انغوزه

متأسفانه آنغوزه ایران با وجود اینکه یک محصول کاملاً بومی و انحصاری کشور محسوب می شود، امّا هنوز به جایگاهی که لایق آن است در سطح جهانی نرسیده است.

حتی در کشور خود ما نیز بسیاری از مردم با این گیاه و خواص آن کاملاً غریب هستند. این در حالی است که بومیان حتی از برگ آنغوزه نیز استفاده می کنند.

صادرات انغوزه به افغانستان به صورت قاچاق نیز یکی از معضلات این محصول گران بها است. در طول مقاله به دلیل اصلی قاچاق انغوزه به افغانستان اشاره کرده ام.

محصول: قیمت هر کیلو باریجه

امروزه بیشتر انغوزه ایران بویژه انغوزه شیرین به کشور هند صادر می شود. در آن جا این انغوزه فرآوری شده و بخشی از آن در داخل هند و بخشی دیگر با نام و برند هند به امارات متحده و کشورهای اروپایی از جمله انگلیس و فرانسه صادر می شود.

ریشه علاقه هندی ها به انغوزه ایران

تجار هندی علاقه بسیار زیادی به آنغوزه برداشت شده از مراتع خراسان جنوبی دارند.

بسیاری از تجار هندی و حتی افغانستانی، در اولین ارتباطاتشان با بازرگانی فایدیم، قیمت آنغوزه کوهی خراسان جنوبی را می پرسند.

ریشه اصلی این علاقه جدا از بحث مرغوبیت و کیفیت بالا که خود ریشه در تجربه بالای بومیان و بهره برداران دارد، شیرین بودن آنغوزه خراسان جنوبی است.

البته بنده در مقاله دیگری به طور مفصل به این موضوع اشاره کردم که آنغوزه شیرین صرفاً مختص خراسان جنوبی نیست، بلکه در بسیاری از نقاط دیگر کشور نیز با همین کیفیت برداشت می شود.

انغوزه ایران معمولاً به صورت خام و در بشکه‌های پلاستیکی ۶۰ تا ۷۰ کیلوگرمی به هندوستان صادر می‌شود.

در هندوستان با آنغوزه ایران چه می کنند؟

بخشی از شیره آنغوزه در هندوستان برای استفاده در صنعت داروسازی فرآوری شده و انواع دارو از این محصول تولید و به کشورهای اروپایی صادر می‌شود.

همانطور که می دانید در کشور هند به دلیل جمعیت بالا و سطح بهداشتی که دارد، آلودگی زیادی در جریان است.

متخصصان هندی به خوبی از خاصیت بالای میکروب کشی و ضد انگل بودن انغوزه آگاهی دارند. به همین دلیل بخش دیگری از انغوزه خریداری شده را پس از فراوری پودر می کنند و به شکل ادویه در داخل کشور با بسته بندی های مناسب به فروش می رسانند.

نکته ناراحت کننده این جاست که هندی ها با محصول انحصاری و بومی ما که حاصل دسترنج و زحمت نیروی کار ایرانی است، برای خود کارخانه های فرآوری آنغوزه ساخته اند و حتی برند جهانی ثبت کرده اند.

هندوستان با فرآوری صحیح آنغوزه و کاربرد آن در صنعت داروسازی، ارزش اقتصادی آن را تا ۵۰ برابر افزایش می ‌دهد و ارزآوری چند برابری نصیب خود می ‌کند.

4 فاکتور اصلی بازاریابی آنغوزه

برای بازاریابی انغوزه ایرانی ما باید به 4 فاکتور دقت کرده و هریک را به طور دقیق برای محصول آنغوزه تحلیل کنیم؛ نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدید ها.

نقاط قوت

1.  ارگانیک بودن
2.  وجود گونه های تلخ و شیرین
3.  مقاومت نسبت به آفات و امراض
4.  کیفیت مطلوب شیره
5.  دانش بومی جوامع محلی
6.  وسعت مراتع
7.  نظارت و مدیریت سازمان جنگل ها و مراتع

نقاط ضعف

1.  عدم توانایی در کشت زراعی
2.  عدم تفکیک شیره با درجه خلوص متفاوت
3.  عدم بازاریابی صحیح و نبود ایده های کاربردی
4.  متناوب بودن سال های برداشت و عدم پیش بینی دقیق میزان آن
5.  وجود واسطه گران غیر بومی و کمبود کارگر متخصص برداشت
6.  کمبود حمایت های دولتی
7.  فروش به صورت فله و با بسته بندی نامناسب

فرصت ها

1.  ایجاد اشتغال و بهبود وضع معیشت مرتع داران
2.  اقلیم و خاک مناسب
3.  تأسیس صنایع تبدیلی
4.  دانشجویان تحصیل کرده در بخش کشاورزی و نیروی کار بیکار در روستاها
5.  ارز آوری و افزایش سرمایه گذاری در بخش کشاورزی

تهدیدها

1.  برداشت قاچاق، تخریب و در خطر افتادن منابع
2.  تحریم ها و عدم امکان مبادلات بانکی بین المللی (ما این مشکل را تا حدی حل کرده ایم)
3.  خشکسالی و تغییرات زیست محیطی
4.  نوسانات قیمت

راهکارهای محصول محور در صادرات آنغوزه

سود حاصل از صادرات آنغوزه به اندازه ای است که تجار هندی هیچ گونه اطلاعاتی در زمینه خواص آنغوزه و یا نحوه فرآوری آن در اختیار ما قرار نمی دهند.

در ادامه به راهکارهایی اشاره می کنم که با به کارگیری این راهکارها، می توان گامی بزرگ در زمینه اشتغال زایی و افزایش بهره برداری محصول آنغوزه برداشت.

ایجاد اشتغال و بهبود وضع معیشت بهره برداران

•  به کارگیری دانش بومی و نیروی انسانی جوامع محلی در زمینه احیا و توسعه رویشگاه ها
•  توسعه صنایع تبدیلی با توجه به موقعیت مکانی رویشگاه ها

بهبود فرآیند تولید و فرآوری آنغوزه با استفاده از فناوری های نوین

•  فراهم سازی زمینه های لازم برای تأسیس صنایع تبدیلی به منظور ایجاد اشتغال و جلوگیری از فروش فله آنغوزه
•  انجام تحقیقات کاربردی تحت نظارت سازمان جنگل ها و مراتع و اداره منابع طبیعی با استفاده از توان فارغ التحصیلان به منظور دستیابی به دانش و فناوری های نوین

گسترش محصول

•  توسعه رویشگاه
•  تنوع فرآورده های تولیدی

برنامه ریزی برای بهره برداری پایدار از رویشگاه های طبیعی در جهت تداوم صادرات

• تهیه و تدوین طرح های بهره برداری برای هر رویشگاه
• نظارت بر حسن اجرا برنامه های تدوینی توسط کارشناسان

یکپارچگی نهادهای نظارتی و جوامع بهره بردار

مشارکت سازمان ها و جوامع نظارتی در حفظ، احیا و توسعه رویشگاه ها

راهکارهای بازاریابی در صادرات آنغوزه

با توجه به اینکه حجم زیادی از آنغوزه برداشت شده به هندوستان صادر می شود، تجار این کشور علاقه ندارند که ما پروسه بسته بندی را انجام دهیم و بیشتر مشتاق هستند که آنغوزه را به صورت فله و با بسته بندی های سنتی از تجار ایرانی خریداری کنند.

اینکه تا این حد ما به هندی ها در خرید عمده آنغوزه قدرت داده ایم، ریشه در عدم توجه ما به بازاریابی اصولی این محصول دارد.

حال آنکه ما می توانیم با بازاریابی صحیح آنغوزه بازارهای جدیدی را کشف و چرخه ارزآوری و تولید را با ایجاد گردش مالی توسعه دهیم.

تیم مارکتینگ بازرگانی فایدیم سال هاست که در راستای بازاریابی شیره و صمغ آنغوزه فعالیت دارد و با تکیه به لطف خدا و آنغوزه با کیفیت ایرانی، توانسته ایم بازارهایی جدیدی را پیدا کنیم و به آن ها صادرات داشته باشیم.

امّا بپردازیم به راهبردهایی که به ما در بازاریابی آنغوزه کمک می کنند.

بهبود استانداردهای برداشت و فرآوری آنغوزه

•  تدوین استانداردهای برداشت محصول
•  الگو گرفتن از کشورهای موفق در زمینه فرآوری گیاه دارویی آنغوزه
•  تدوین استانداردهای فرآورده های تولیدی

حفظ و گسترش سهم بازار آنغوزه

•  گسترش صادرات آنغوزه به کشورهای متقاضی
•  جلوگیری از قاچاق فله محصول به خارج از کشور

تسهیل عرضه آنغوزه در بازارهای صادراتی

•  شناسایی کشور های هدف جهت صادرات و ارائه محصولات تولیدی متناسب با نیاز کشورهای مذکور
•  ایجاد ارتباط بین فعالان صادرات آنغوزه با رایزنان تجاری در سفارتخانه ها

توسعه آموزش بازاریابی

•  کاهش میزان صادرات فله با کنترل مجوزهای صادراتی
•  الگو گرفتن از کشورهای موفق در زمینه درجه بندی و بسته بندی

توسعه سازوکار مالی

•  توسعه روش های جایگزین پرداخت در بازارهای خارجی و تأمین مالی جهت تسهیل صادرات آنغوزه
•  آموزش شیوه های مبادلات در حالت تحریم اقتصادی

امیدوارم که بتوانیم همگی در کنار هم محصول آنغوزه ایرانی را به جایگاهی که لیاقت آن را دارد در سطح جهانی برسانیم.