خواص انغوزه برای مردان و خانم ها

توجه: عبارت “گیاه انغوزه” غلط است. چرا که “انغوزه” در حقیقت نام شیره ای است که از گیاه اصلی (گونه های مختلف Ferula) استحصال می شود. امّا در این مقاله جهت ایجاد نمای ساده تر به لحاظ خوانایی متن، به جای ذکر نام دقیق گونه گیاهی مورد نظر، از عبارت “گیاه انغوزه” استفاده کردم. در سایر موارد هر کجا از عبارت “انغوزه” استفاده کردم، منظور همان انغوزه است.

مقاله تخصصی: خواص و اثرات فارماکولوژی آنغوزه

در سال 97 توسط دو تا از محققین ایرانی، خانم ها باقری نسب و مهین تفضلی، مروری بر پژوهش های مرتبط با اثرات گیاه آنغوزه بر درمان مشکلات جنسی، انجام دادند.

بررسی این پژوهش ها، می تواند به متخصصان و شرکت های داروسازی در سراسر جهان، در ارتباط با درمان مشکلات جنسی ایده بدهد.

محصول: قیمت هر کیلو شیره انغوزه

جالب است بدانید که بر اساس تحقیقات (Milad Iranshahy & Mehrdad Iranshahi – 2011) بین المللی انجام شده در زمینه کاربرد انغوزه در طب سنتی کشورها، به موارد جالبی برخوردیم.

به عنوان مثال، مردم نپال به طور منظم از پودر صمغ انغوزه (Asafoetida Powder) به عنوان ادویه در رژیم غذایی روزانه خود استفاده می کنند و معتقدند که انغوزه دارای خواص زیر می باشد:

• تقویت کننده میل جنسی
• آرام بخش
• ادرار آور

محصول: قیمت هر کیلو باریجه

توجه: تصویر زیر نمونه ای از محصول پودر انغوزه در بازار کشور نپال است.

همچنین در طب سنتی کشورهایی نظیر آمریکا و برزیل، انغوزه به عنوان یک عامل تقویت کننده جنسی معرفی شده است (Seyyed Majid Bagheri and his colleagues – 2015).

عواقب بی توجهی به مشکلات جنسی

اجازه بدهید در ابتدا اندکی به اهمیت درمان مشکلات جنسی بپردازم.

روابط جنسی مهم ترین بخش روابط زناشویی است که کیفیت آن نه تنها سلامت فرد و خانواده، بلکه سلامت جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد.

در حقیقت حل مشکلات جنسی عاملی برای تحکیم خانواده است.

در جوامع کنونی، خانواده ها با مشکلاتی مواجه می شوند که یکی از عوامل اصلی آن، نداشتن رضایت جنسی و وجود مشکلات جنسی می باشد.

وجود دائم مشکلات در این زمینه، می تواند خشم و عصبانیت آشکار یا پنهان یا تنفر در زوجین ایجاد کند.

اختلال در تمایلات جنسی، محدودیتی بزرگ در کیفیت زندگی فرد است و ممکن است اثرات مضری بر روی تمامی زمینه های زندگی افراد مبتلا اعمال کند.

بیشترین اختلالات جنسی در مردان شامل موارد زیر می شود:

• کاهش میل جنسی
• اختلال در نعوظ
• اختلالات ارگاسم و انزال

مطالعات شیوع شناسی نشان داده است که اختلال نعوظ در مردان در سراسر جهان، حدود 20 تا 22 درصد است که این نشان می دهد؛ مشکلات جنسی بسیار بیشتر از آنچه تصور می شود بر روی سلامت عمومی تأثیرگذار است.

از مهم ترین عواقب داشتن مشکلات جنسی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عصبانیت های افراطی
• بروز دردهای زیر دل
• کمردرد
• ناتوانی در تمرکز فکری برای انجام کارهای روزانه
• نازایی

بر اساس یک مطالعه (2004):

• 20 تا 30 درصد از آقایون
• 40 تا 45 درصد از خانم ها

حداقل در یکی از مراحل چرخه جنسی خود مشکل دارند.

بر اساس یک مطالعه (2014):

اختلالات جنسی در میان خانم ها (43 درصد) شایع تر از آقایون (31 درصد) است. محققان حاضر در این مطالعه نتیجه گرفتند که اختلالات جنسی یک مشکل بهداشتی در سراسر جهان است.

از یک سو لزوم حفظ بنیاد خانواده و از سوی دیگر هزینه های گزافی که هر ساله در سراسر جهان افراد برای درمان مشکلات جنسی و عوارض آن بر زندگی زناشویی پرداخت می کنند، موجب شد تا متخصصین از گیاه آنغوزه کمک بگیرند.

شاید از خود بپرسید که چرا متخصصان از گیاه انغوزه استفاده کردند؟

علت این است که آن ها با مطالعه طب سنتی و دارونامه کشورهای مختلف و بویژه ایران به عنوان مهد طب سنتی در جهان، با کاربردهای گیاه انغوزه و شیره آن آشنا شدند.

شناسنامه گیاه انغوزه

در این بخش مختصراً با گیاه انغوزه آشنا خواهید شد.

• از گونه های شاخص Ferula
• از خانواده چتریان (Apiaceae)
• دارای اهمیت دارویی، صنعتی، خوراکی و علوفه ای

گفته می شود که Ferula به زبان یونانی به معنای گرز می باشد که بر گرفته شده از ساقه گل دهنده گیاه آنغوزه است که شبیه گرز می باشد.

کلمه Foetida نیز به معنی بد بو است که بر گرفته شده از ترکیبات سولفوری و بد بوی گیاه است.

گیاه آنغوزه علفی و چند ساله است که دارای ساقه ای قوی، گوشت دار، ضخیم و فیبری می باشد.

ریشه راست و فیبری این گیاه شیره ای را در خود ساخته و ذخیره می کند که با عمل تیغ زدن مورد بهره برداری قرار می گیرد.

قطر ریشه گیاه بر حسب سن گیاه متفاوت است و می تواند از 7 تا 10 سانتی متر متغیر باشد و تا عمق 30 تا 40 سانتی متر از خاک فرو رود.

گیاه آنغوزه در 5 سال اول منحصراً دارای تعدادی برگ واقع بر روی سطح زمین است که به تدریج از میان برگ های آن که کرک دار بوده و عموماً ظاهری غبار آلود دارند؛ ساقه ای راست، استوانه ای و گوشت دار خارج می شود.

ترکیبات اصلی واجد خواص دارویی انغوزه

ترکیبات اصلی شیره انغوزه:

بخش رزینی آنغوزه شامل:

بخش صمغ آنغوزه شامل:

بو و مزه خاص آنغوزه همانطور که اشاره شد به علت وجود ترکیبات سولفوره (sulfur compounds) در شیره آنغوزه می باشد که شامل دی تری و تترا سولفیدها هستند.

بر اساس بررسی میزان عناصر موجود در گیاه آنغوزه، مشخص شده است که عناصر زیر به میزان قابل توجهی در این گیاه موجود می باشد:

امروزه در هند انغوزه به طور وسیع و به شکل پودر شده به عنوان ادویه در تهیه غذاها، انواع ماهی، سبزیجات و انواع سس ها مصرف می شود که به آن هینگ (Hing) می گویند.

بخش های سبز گیاه نیز در ایران به عنوان سبزی مصرف می شود.

انغوزه و تأثیر آن بر میل جنسی

یکی از اثراتی که برای انغوزه در طب سنتی ذکر شده است، افزایش دهنده میل جنسی است.

مطالعه اول (2009)

محل تحقیق: Antaki Center for Herbal Medicine

محققان با هدف بررسی اثر عصاره انغوزه (.Ferula assa-foetida L) بر تقویت باروری، میل جنسی و عملکرد نعوذ در مردان، مطالعه ای انجام دادند.

در این مطالعه محققان از عصاره اتانولی دانه ها و 50 درصد عصاره آب – اتانولی ریشه، قرص هایی به نام قرص “Masculine” تهیه و اثرات این قرص ها را از نظر ایمنی و کارایی در افزایش میل جنسی مردان مورد بررسی قرار دادند.

در این مطالعه 2 گروه از آقایون جوان سالم را از کلینیک های درمان عدم باروری انتخاب کردند.

گروه اول:

• تعداد: 60 نفر
• نوع اختلال: آزواسپرمی (Azoospermia)

آزواسپرمی چیست؟

در این اختلال مايع منی مرد فاقد اسپرم است يا به عبارتی ديگر، تعداد اسپرم ‌های مرد در این شرایط صفر می‌ باشد.

این نوع اختلال به لحاظ پزشکی غیر قابل درمان است.

گروه دوم:

• تعداد: 25 نفر
• نوع اختلال: نعوظ و ناتوانی جنسی

به این دو گروه به مدت 3 ماه روزی یک قرص Masculine می دادند که هیچ گونه عارضه جانبی گزارش نشد.

نتایج این مطالعه نشان داد:

بهبود کمی و کیفی تعداد اسپرم پس از 2 ماه درمان به ترتیب زیر می باشد:

• در گروه اول: 17 درصد
• در گروه دوم: 60 درصد

علاوه بر این، 60 درصد از افراد گروه دوم اثرات مثبت قابل توجهی را، هم در میل جنسی و هم در عملکرد نعوظ خود، گزارش کردند.

بر اساس نتایج؛ قرص های Masculine حاصل از عصاره اتانولی دانه و ریشه گیاه انغوزه، یک تقویت کننده جنسی ایمن بوده که می تواند عملکرد جنسی را در انسان افزایش دهد (p<0.05).

توجه: در این مطالعه (2009)، بر اساس مطالعات تجربی روی موش ها، متوسط دوز کشنده (LD) قرص (Masculine)، پنج گرم بر کیلوگرم (g/kg) می باشد.

مطالعه دوم (2015)

محل تحقیق: Yazd Shahid Sadoughi University of Medical Sciences Campus

محققان با هدف ارزیابی تأثیر عصاره (Ferula assa-foetida oleo gum resin) بر پارامترهای اسپرمی و هیستوپاتولوژی بیضه در موش‌های نر ویستار، مطالعه ای انجام دادند.

نتایج این مطالعه نشان داد:

عصاره انغوزه Ferula assa-foetida در دوزهای پایین می تواند پارامترهای اسپرم نظیر:

• تعداد (Count)
• زنده ماندن (Viability)
• سطح تستوسترون (Testosterone levels)

را بهبود ببخشد و ساختار طبیعی بافت بیضه و سلول ‌های آن را حفظ کند، اگرچه در دوزهای بالا ممکن است اثر نامطلوبی بر بافت بیضه داشته باشد؛ امّا تولید اسپرم (Spermatogenesis) کاهش پیدا نکرد.

بنابراین عصاره انغوزه در دوزهای پایین می تواند اثر مفیدی روی بیضه و اسپرم زایی از خود نشان دهد.

بررسی های بافت شناسی نشان داد که فرآیند اسپرم زایی (Spermatogenesis process) و تعداد سلول های لیدیگ (Leydig cells) با افزایش دوز عصاره آنغوزه افزایش می یابد.

تعداد اسپرم های اپیدیدیم (Epididymal sperm) در تمامی دوزها به طور معنی داری افزایش داشت (P<0.05).

اپیدیدیم چیست؟

اپیدیدیم لوله‌ ای باریک درون بیضه‌ ها است که محل بلوغ و ذخیره اسپرم می ‌باشد. این لوله در کنار هر بیضه قرار دارد.

منظور از بلوغ اسپرم‌ ها، توانایی لقاح آن‌ها است. حدود ۱۸ ساعت طول می ‌کشد تا یک اسپرم بالغ شود.

اسپرم‌ ها پس از تولید در لوله‌ های اسپرم ساز از این لوله‌ های پرپیچ و خم عبور می ‌کنند و به لوله پر پیچ و خم دیگری می ‌رسند که اپیدیدیم نام دارد.

تا قبل از ورود به اپیدیدیم، اسپرم ‌ها نابالغ بوده و قادر به حرکت نیستند (البته دارای تاژک هستند) ولی پس از مدتی در اپیدیدیم بالغ شده و توانایی حرکت پیدا می‌کنند.

مرفولوژی (Morphology) و زنده ماندن اسپرم ها در موش های تحت درمان با عصاره انغوزه به جز در دوزهای 25 و 50 میلی گرم بر کیلوگرم به طور قابل توجهی بهبود یافت.

همچنین تحرک اسپرم ها در در دوزهای 25 و 50 میلی گرم بر کیلوگرم نسبت به گروه کنترل به طور معنی داری کاهش یافت.

در یافته های بافت شناسی انجام شده در گروه عصاره 25 میلی گرم بر کیلوگرم، افزایش سلول های زایا و افزایش فرآیند تولید اسپرم به وضوح مشاهده شد.

همچنین ارتفاع اپی تلیال (Epithelial cells) لوله اسپرم ساز افزایش یافت و فضای بینابینی لوله ها کاهش یافت که نسبت به سایر دوزها عارضه کم تری داشت.

مطالعه سوم (2012)

محل تحقیق: Ferdowsi University of Mashhad

محققان با هدف بررسی اثر عصاره آنغوزه (Ferula assa-foetida) بر پارامتر های خون و هیستوپاتولوژی (Histopathology) بیضه در موش نر ویستار، مطالعه ای انجام دادند.

توجه: تصاویر A و B به ترتیب مربوط به بیضه چپ موش هایی است که دوزهای 75 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره صمغ انغوزه را دریافت کرده اند.

• تصویر A: تخریب بافت بیضه و چسبندگی ناشی از عفونت بین بافت بیضه و لایه های اطراف
• تصویر B: آسیب دیدگی و بیرون زدگی بافت بیضه

نتایج این مطالعه نشان داد که قطر لوله سمینیفر (اسپرم ساز) توسط عصاره صمغ آنغوزه افزایش می یابد.

لوله های اسپرم ساز (Seminiferous tubules) چیست؟

لوله اسپرم ساز لوله ‌هایی پیچ خورده در درون بیضه هستند که عمل اسپرم‌ سازی در آن‌ ها صورت می‌ گیرد.

سلول‌ هایی که در دیواره این لوله‌ ها قرار دارند با تقسیمات خود اسپرم ‌های نابالغ را ایجاد می‌ کنند.

این اسپرم ‌های نابالغ سپس به لوله دیگری به نام اپیدیدیم (Epididymal tubules) وارد و در آنجا بالغ می ‌شوند و توانایی لقاح را پیدا می ‌کنند.

نتایج این مطالعه نشان داد:

ضخامت لایه های سلولی دیواره سمینفر تحت تأثیر عصاره آنغوزه یک روند کاهشی داشت.

نتایج بررسی بافتی، یک روند افزایشی در قطر لومن (lumen) را نشان داد.

افزایش قطر لومن و همچنین کاهش ضخامت لایه های سلولی دیواره سمینفر، احتمالاً به دلیل اثرات سمی عصاره انغوزه و آسیب بافت اسپرم ساز است.

نتایج آنالیز تعداد اسپرماتوسیت های اولیه (Primary spermatocytes)، یک روند کاهشی در رابطه با افزایش دوز عصاره آنغوزه را نشان داد.

با افزایش غلظت عصاره آنغوزه، اندازه و تعداد سلول های سرتولی (Sertoli cells) و لیدیگ (Leydig cells)، روندی کاهشی داشتند.

با توجه به اهمیت سلول های سرتولی در تقسیم و تمایز سلول های اسپرم ساز، کاهش تعداد آن ها مانع از روند طبیعی تکامل سلول های جنسی نر می گردد.

سطح تستوسترون خون تحت تأثیر افزایش غلظت عصاره آنغوزه، روندی کاهشی را نشان داد.

بر اساس این مطالعه، وجود ترکیبات استروژنیک نظیر کومارین ها در عصاره صمغ آنغوزه، سبب موارد زیر می شوند:

• گسستگی فرآیند اسپرم ساز
• کاهش تراکم سلول های بافت اسپرم ساز
• افزایش در قطر لومن ها

نتایج این پژوهش نشان داد که دوزهای بالاتر از 150 میلی گرم عصاره آنغوزه، سبب تخریب بافت اسپرماتوژنز (Spermatogenesis) می شود.

مطالعه چهارم (2005)

محل تحقیق: University of Modena and Reggio Emilia

محققان با هدف بررسی اثر تجویز دوز بالا و دوز پایین عصاره (.Ferula hermonis Boiss) بر روی پذیرش جنسی و جفتگیری موش های ماده مطالعه ای انجام دادند.

پذیرش جنسی (Sexual receptivity) چیست؟

پذیرش جنسی رفتار زنانه ای است که به مرد اجازه می دهد یا به او کمک می کند تا تخمک های خود را بارور کند. از طریق این رفتار، خانم ها نقش فعالی در تولید مثل دارند.

در این مطالعه، محققان تخمدان های موش های ماده را برداشتند تا هورمون های زیر به طور طبیعی در بدن موش ها تولید نشوند:

• استرادیول بنزوات (Estradiol benzoate) – گروه دارویی: استروژن
• پروژسترون (Progesterone)

وقتی که هورمون های فوق در بدن موش ماده ترشح نمی شود، موش هیچ گونه رفتار جنسی ندارد و عملاً در پروسه جفتگیری شرکت نمی کند.

سپس این دو هورمون را به صورت مصنوعی به موش های ماده تزریق کردند تا رفتار جنسی موش ها را تحت تأثیر این دو هورمون مقایسه کنند با رفتار جنسی موش ها تحت تأثیر عصاره F. hermonis در دو دوز بالا و پایین روی پذیرش جنسی و رفتار جفتگیری موش های ماده.

• دوز بالا: 30 و 60 میلی گرم بر کیلوگرم
• دوز پایین: 1 و 10 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به مدت 10 روز متوالی

نتایج این مطالعه نشان داد:

مصرف دوز بالا یا مکرر عصاره F. hermonis به طور خاص، پذیرش جنسی و رفتار جفتگیری در خانم ها را سرکوب می کند.

این اثر می ‌تواند نتیجه یک اثر ضد استروژنی عصاره F. hermonis در مقابل هورمون های اولیه (استرادیول بنزوات و پروژسترون) باشد.

جالب است بدانید که در بعضی از کشورها، محصولات گیاهی حاوی عصاره Ferula hermonis با ادعای افزایش عملکرد جنسی در بازار مکمل های غذایی فروخته می شوند.

همچنین عصاره Ferula hermonis به عنوان یک درمان طبیعی برای خانم های مبتلا به یائسگی، تبلیغ می شود.

مطالعه پنجم (2001)

محل تحقیق: AraGen Biotechnology Co

محققان با هدف بررسی اثربخشی و سمیت “Ferula harmonis “zallouh بر افزایش عملکرد نعوظ در موش ها، مطالعه ای انجام دادند.

در این مطالعه، روغن استخراج شده از بذر گیاه Ferula harmonis برای بررسی اثر بخشی آن بر افزایش عملکرد نعوظ و سمیت آن در موش های نر، مورد آزمایش قرار گرفت.

توجه: در بعضی از کشورهای خاورمیانه، بومیان به گیاه Ferula harmonis، زالّوح (zallouh) نیز می گویند و از آن به عنوان یک داروی تقویت کننده جنسی استفاده می کنند؛ چرا که برای تقویت رفتار جنسی مردانه شهرت دارد. با این حال، هیچ تأیید علمی ندارد.

نتایج این مطالعه نشان داد:

روغن خام بذر گیاه Ferula harmonis می تواند عملکرد نعوظ را تقویت کند. امّا اگر به مدت طولانی استفاده شود، اثرات سمی دارد.

درمان نازایی با آنغوزه

تا این قسمت از مقاله صرفاً به مبحث اثر انغوزه روی میل جنسی پرداختم. امّا مایلم در این قسمت توجه شما را جلب کنم به یک آزمایش که به بررسی اثر آنغوزه روی درمان ناباروری پرداخته است.

مطالعه ششم (2010)

محل تحقیق: ARAB AMERICAN UNIVERSITY

محققان از عصاره خشک و غلیظ ریشه های گیاه انغوزه (Ferula asafoetida) و جوانه های گیاه کَبَر (Capparis spinosa)، قرص هایی به نام “Feminine” تولید کردند.

تعداد 60 خانم جوان، متأهل و سالم به مدت 6 ماه در حالی که روزانه یک قرص Feminine مصرف می کردند؛ در 2 گروه متفاوت تحت نظر قرار گرفتند.

• گروه اول (32 نفر): به دلیل مشکل در فعالیت جنسی مورد مطالعه قرار گرفتند.
• گروه دوم (28 نفر): به دلیل نازایی که نیازی به ارزیابی های پزشکی بیشتر و یا درمان نداشت، مورد مطالعه قرار گرفتند.

قرص Feminine به خوبی توسط اعضای هر دو گروه تحمل شد و هیچ عارضه جانبی گزارش نشد.

از گروه اول، 27 خانم (84 درصد) بهبود قابل توجهی در مشکلات و میل جنسی خود گزارش کردند و 5 نفر باقی مانده هیچ تغییر قابل توجهی را گزارش نکردند.

در گروه دوم، 5 خانم (18 درصد) در طول 3.5 ماه مصرف قرص Feminine باردار شدند و 21 نفر باقی مانده (75 درصد) یک اثر ثانویه را گزارش کردند؛ یعنی میل جنسی آن ها در مدت یک ماه پس از مصرف قرص (Feminine) به طور قابل توجهی بهبود یافت.

نتایج این مطالعه نشان داد:

قرص Feminine یک مقوی جنسی ایمن است که به جای باروری زنان، عملکرد جنسی زنان را تقویت می کند.

با مطالعه این مقاله متوجه شدید که گیاه انغوزه و فرآورده های طبیعی آن، می تواند در درمان نازایی مؤثر باشد و هر چه دوز تجویز شده از این گیاه کمتر و میزان تجویز آن کوتاه تر باشد؛ اثرات بیش تری بر روی پارامترهای اسپرمی و غلظت تستوسترون خون دارد. با این حال نیاز به انجام مطالعات بیشتری در خصوص مشخص شدن این موضوع است.

در مطالعات اندک انجام شده بر روی انسان، گیاه انغوزه اثر بخشی قابل توجهی بر روی پارامترهای اسپرمی و ناباروری مردان و زنان داشته است و همچنین ایمن بودن این گیاه را به اثبات رسانده اند.

با توجه به کم بودن مطالعات انجام شده در این زمینه، نیاز به مطالعات بیش تری در خصوص تأثیر این گیاه بر روی مشکلات جنسی زنان و مردان می باشد.

مطالعات انجام شده گامی مؤثر در جهت شناسایی هرچه بیشتر انغوزه به عنوان یک دارو با مزیت های زیر می باشد:

• طبیعی
• عوارض کمتر از داروهای شیمیایی برطرف کننده مشکلات جنسی
• پتانسیل بالا برای موفقیت در معالجه مشکلات جنسی
• در دسترس
• کم هزینه

گیاهان همیشه به عنوان یکی از منابع عمومی داروها خواه به صورت سنتی و یا به شکل فرآورده های خالص می باشند؛ لذا استفاده از گیاه انغوزه و فرآورده های طبیعی آن، می تواند به صرفه باشد.

توجه: با توجه به اینکه عمده مطالعات در شرایط آزمایشگاهی یا بر روی موش ها صورت گرفته است و نتایج نیز ضد و نقیض بوده اند، در نتیجه توصیه می شود قبل از تجویز و توصیه استفاده از این گیاه در درمان مشکلات جنسی آقایون و خانم ها، ملاحظات پزشکی مورد توجه قرار گیرند.

گیاهان دارویی و صمغ ها چنانچه به صورت خودسرانه مصرف شوند، خود می تواند سبب بروز عوارضی شود.

با توجه به اهمیت بالای مشکلات جنسی و نازایی در خانم ها و آقایون و همچنین پیامدهای ناراحت کننده هریک از آن ها نظیر افسردگی و از هم پاشیدگی زندگی زوج ها، امیدوارم که این مقاله توانسته باشد با معطوف نمودن نظر جامعه پزشکی و داروسازی در سراسر جهان به اهمیت گیاه و صمغ انغوزه، به این عزیزان در راستای استفاده از آن ها جهت تولید داروهایی با هدف حل مشکلات جنسی و نازایی، دید وسیعی داده باشد.

با تیم بزرگ فایدیم انغوزه را با دید علمی بشناسید.