خواص و اثرات فارماکولوژی آنغوزه

توجه: هنگام خرید آنغوزه از ایران، حتماً به این مسئله دقت کنید که در ایران آنغوزه با توجه به گونه های مختلف Ferula و نوع بذر، انواع مختلفی دارد.

همچنین اگر در کارهای تحقیقاتی خود قصد داشتید اثرات آنغوزه کشورهای مختلف را با یکدیگر مقایسه کنید، دقت کنید که از ایران آنغوزه صحیحی انتخاب کنید تا اگر اثرات آنغوزه خریداری شده از ایران، مناسب نیاز شما بود، در خریدهای بعدی نیز از همان نسخه قبلی خرید کنید تا نتیجه یکسانی داشته باشید.

در سایر مقالات مربوط به آنغوزه در سایت فایدیم، کم و بیش به خواص انغوزه اشاراتی داشتم.

محصول: قیمت هر کیلو شیره انغوزه

در این مقاله بر اساس جدیدترین مطالعات انجام شده در ارتباط با آنغوزه در ایران و جهان، به اثرات فارماکولوژیک (Pharmacological effect) شیره آنغوزه می پردازم.

توجه: عبارت “گیاه آنغوزه” غلط است. چرا که کلمه “آنغوزه” نام شیره گیاه است نه خود گیاه.

توجه: در بعضی از قسمت های این مقاله به نام اشخاصی اشاره شده است که این اشخاص همگی متخصصانی هستند که روی آنغوزه در ارتباط با کاربردهای مختلف آن، مطالعاتی انجام داده اند.

مقاله تخصصی: تقویت قوای جنسی در آقایون و خانم ها با انغوزه

ترکیبات موجود در شیره آنغوزه اثرات فارماکولوژیک متعددی دارند، از جمله:

•  مهار تأثیر هیستامین (Histamine) بر مجاری گوارشی
•  تحریک ترشح موسین در معده
•  اثر آنتی اکسیدانی
•  مهار آنزیم مسئول تهاجم سلول های سرطانی
•  تحریک تولید انسولین
•  مهار تأثیر استیل کولین (Acetylcholine) روی ماهیچه صاف عروق

که در تحقیقات آزمایشگاهی و بالینی گزارش شده است.

مطالعات فارماکولوژی و زیست شناسی اخیر بر روی شیره آنغوزه، فعالیت های مختلفی مثل:

•  آنتی اکسیدان (Antioxidants)
•  ضد باکتری (Antibacterial)
•  ضد ویروسی (Antivirus)
•  ضد انگلی (Antiparasitic)
•  قارچ کشی (Fungicides)

را نشان داده است.

خواص انغوزه برای کبد

آقای دانداگی (P M Dandagi) و همکاران، اثرات آنغوزه بر هپاتوتوکسیسیتی (سمّیت کبدی) را بررسی کردند.

محصول: قیمت هر کیلو باریجه

در این مطالعه (2008) نشان داده شد که آنغوزه می تواند با کاهش آنزیم های سرمی نظیر:

•  گلوتامات پیروات ترانس آمیناز (SGPT)
•  گلوتامات اگزالواستات ترانس آمیناز (SGOT)
•  آلکالین فسفاتاز (ALK.P)

اثرات محافظ کبدی داشته باشد.

آنغوزه در دوز مشخص می تواند باعث تنظیم آنزیم های کبدی شود، امّا در دوز بالا می تواند برای کبد سمیت ایجاد کند.

ضد سرطان

گزارش (2010) شده است، تجویز فارنسی فرول (Farnesiferol) که یکی از مواد مهم تشکیل دهنده رزین آنغوزه است؛ می تواند در مهار فاکتور رشد اندوتلیوم عروق مؤثر باشد.

مهار این فاکتور رشد، موجب مهار سلول های سرطانی در تکثیر، مهاجرت، تهاجم، تشکیل عروق و تولید بافت همبند می شود.

تجویز خوراکی شیره آنغوزه به موش آزمایشگاهی، موجب مهار رشد سرطان پستان (Breast cancer) ناشی از تجویز نیتروز اوره (N-Nitroso-N-methylurea) شد.

در این مطالعه گزارش شده است که تجویز آنغوزه موجب تحریک در فعالیت:

•  گلوتاتیون اس ترانسفراز (GST)
•  سوپر اکسید دیسموتاز (SOD)
•  کاتالاز (Catalase)
•  گلوتاتیون

شده است.

همچنین رزین آنغوزه موجب بازسازی سیستم آنتی اکسیدانی ناشی از تجویز نیتروز اوره شده است.

در مطالعه (2003) طولانی مدت، نشان داده شد که:

«تجویز رزین آنغوزه از رشد سلول های سرطانی پستان ناشی از تجویز نیتروز اوره پیشگیری و زمان نهان تا ظهور سرطان را به تأخیر می اندازد.»

در مطالعه (2001) دیگری، تجویز ماده سرطان زا روی پوست که موجب تضعیف سیستم آنتی اکسیدانی در سلول های پوستی و تشکیل سلول های سرطانی میشد با پیش درمانی رزین آنغوزه موجب بازسازی سیستم آنتی اکسیدانی و پیشگیری از سرطانی شدن سلول های پوست شده است.

بر اساس یک مطالعه (2006):

«آنزیم متالوپروتیناز (Metalloproteinase) تولیدی توسط سلول های سرطانی، نقش مهمی در تحریک تهاجم سلول های سرطانی و ایجاد التهاب دارد.»

در این مطالعه مشخص شد:

«تجویز رزین آنغوزه موجب مهار فعالیت این آنزیم (متالوپروتیناز) و در نتیجه مهار تهاجم سلول های سرطانی شد.»

در یک مطالعه (1990)، تجویز خوراکی آنغوزه موجب مهار دو مرحله ای گسترش سرطان و همچنین افزایش درصد (52.9%) طول عمر موش های سرطانی شده توسط ماده سرطان زای 7و12 دی متیل بنزو آنتراسن (7,12dimethyl benzanthracene) روی پوست شد.

در یک مطالعه (2009)، خواص آنتی اکسیدانی رزین آنغوزه در مهار آسیب وارده به DNA توسط H2O2 در مقایسه با اسکوربیک اسید (Ascorbic acid) بررسی شد.

نتایج نشان داد که:

«اثر رزین آنغوزه در این مورد قوی تر از اسکوربیک اسید است.»

ضد حاملگی

بر اساس یک مطالعه (2004)، تجویز رزین آنغوزه به موش های ماده از روز اول تا هفتم حاملگی، موجب پیشگیری از حاملگی در بین 65 تا 85 درصد موش ها شد.

ادعا شده است که رزین آنغوزه خواص استروژنی نداشته و فقط به دلیل مهار آنزیم مسئول متابولیسم کربوهیدرات در رحم، موجب اثر پیشگیری از حاملگی شده است.

سیستم اعصاب

مصارف سنتی آنغوزه و مطالعات اخیری که انجام شده است؛ به اثرات آنغوزه بر عملکرد سیستم عصبی، خصوصاً حفاظت از اعصاب و اثر تحریکی بر عصب، اشاره دارند.

اثرات آرامبخش آنغوزه و ترکیبات آن بر انواع مختلف ماهیچه صاف بررسی شده است.

در مطالعه ای بر روی خوکچه هندی، اثر آرام بخش عصاره آنغوزه بر ماهیچه صاف نای بررسی شده است.

مطالعات پروبیوتیک (Probiotic) نشان دهنده این است که میکروبیوم معده تأثیرات مهمی روی ترشح ترکیباتی دارد که روی سیستم اعصاب اثر گذارند.

میکروبیوم (Microbiome) معده به هر نحوی که بتواند، عوامل باکتریایی روده را کنترل کرده و عوامل مناسب تری جایگزین می کند.

به عنوان مثال، از طریق پروبیوتیک یا از طریق حذف ترکیبات نامناسب به کمک داروهای مختلف نظیر آنغوزه که باعث می شود ترکیباتی که ترشح می شوند و روی سیستم اعصاب تأثیر گذارند، مناسب تر شده و در نتیجه عملکرد سیستم عصبی بهبود پیدا کند.

سیستم گوارش

به طور عمومی ادویه جات به عنوان تقویت کننده جریان بزاق و ترشح ترکیبات معده ای و هضم در نظر گرفته می شوند.

اثرات تحریکی بر هضم مواد، احتمالاً به دلیل تحریک آنزیم های گوارشی باشد.

گروهی از ادویه جات و اثر احتمالی آن ها بر آنزیم های گوارشی پانکراسی در رت (Laboratory rat) آزمایش شده است.

در بین آن ها آنغوزه فعالیت لیپاز پانکراسی (Pancreatic lipase) را به طور قابل ملاحظه ای افزایش داد و همچنین باعث تحریک آمیلاژ پانکراسی (Pancreatic amylase) گردید.

تأثیر آنغوزه (2004) بر انقباض ماهیچه های صاف مجاری گوارشی نشان داد که:

«این ماده می تواند انقباضات ماهیچه صاف ناشی از تأثیر هیستامین را خنثی نماید.»

همچنین، گزارش (2000) شده است که:

«رزین آنغوزه موجب پیشگیری از زخم معده ناشی از تجویز آسپرین (Aspirin) می شود که این پیشگیری ناشی از تحریک در ترشح موسین در معده است تا کاهش تولید اسید و پپسین (Pepsin).»

یکی از دلایلی که موجب مصرف قابل توجه آنغوزه در هند شده، اثر مثبت آن روی دستگاه هاضمه است.

انغوزه خاصیت ضد نفخی دارد و همین موضوع می تواند باعث تسهیل در گوارش شود.

ضد دیابت

رزین آنغوزه سلول های لوزالمعده را در مقابل آسیب ناشی از تجویز داروی آلوکسان (Alloxan) محافظت می کند.

آلوکسان چیست؟

در آزمایشگاه برای دیابتی کردن موش ها، ترکیبی وجود دارد به نام آلوکسان. این ترکیب را به موش ها تزریق می کنند و سبب ایجاد دیابت در حیوان می شود.

در یک مطالعه (2010) نشان داده شده است که تجویز رزین آنغوزه موجب کاهش قند خون در موش های دیابتی و افزایش غلظت انسولین در آن ها شده است.

در این مطالعه، رزین آنغوزه را در کنار آلوکسان به موش ها تزریق کرده بودند که این باعث شده بود تخریب سلول های بتای پانکراس (Pancreas) رخ ندهد، بلکه کاهش پیدا کند و از دیابت جلوگیری شود.

توجه: در مطالعه فوق دیابت ایجاد شده بود، امّا تخریب سلول های بتا کاهش چشمگیری پیدا کرده بود.

صمغ آنغوزه احتمالاً با:

•  تحریک سنتز
•  ترشح انسولین
•  هیپرپلازی (Hyperplasia) سلول های بتای باقیمانده پانکراس

گلوکز خون را کاهش می دهد.

آقای ابراهیم لطیفی و همکاران (جمعی از متخصصان ایرانی)، اثر ضد دیابتی و کاهش مقدار لیپید خون عصاره اتانولی آنغوزه را بر روی 42 سر رت نر (گونه ای موش آزمایشگاهی) مورد بررسی قرار دادند.

مطالعه (2019) آن ها نشان داد:

«عصاره اتانولی آنغوزه با دوز 150 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم، 42 روز بعد از شروع درمان، فعالیت ضد دیابتی قابل ملاحظه، کاهش چشمگیر قند خون و افزایش انسولین سرم دارد.»

به علاوه کاهش شدید نشانگرهای عملکرد کبد و کلیه در رت های درمان شده، حاکی از اثرات محافظتی آن بر کبد و کلیه داشت در حالی که وزن بدن افزایش یافت.

کنترل فشار خون

در یک مطالعه (2004) تأثیر رزین آنغوزه بر انقباضات بافت جدا شده خوکچه هندی ناشی از تأثیر:

•  استیل کولین (Acetylcholine)
•  هیستامین (Histamine)
•  پتاسیم کلرید (Potassium chloride)

بررسی شد.

این نتایج نشان داد که:

«رزین آنغوزه انقباضات ناشی از مواد فوق روی ماهیچه صاف را مهار می کند.»

محققان نتیجه گیری کردند که این اثر رزین انغوزه در مهار افزایش فشار خون مؤثر است.

ضد میکروب

در دهه های اخیر، استفاده از عصاره های گیاهی در زمینه های دارویی و بیومدیکال، توجه های زیادی را به خود جلب کرده است.

شیره آنغوزه با داشتن عملکرد ضد میکروبی چشمگیر در برابر انواعی از باکتری ها، منبع مناسبی برای کنترل آلودگی های باکتریایی به حساب می آید.

مکانیزم های مؤثر در اثر ضد میکروبی آنغوزه عبارتند از:

•  کنترل سیستم کروم سنسینگ (Quorum sensing)
•  تقویت اثر بخشی آنتی بیوتیک از طریق ترکیب گالبانیک اسید (Galbanic acid)
•  تخریب غشاء سلولی باکتریایی و نشت یون و الکترولیت از طریق ترکیبات گوگردی
•  مهار پمپ انتشار
•  اثر لیپوفیلیک (Lipophilicity) از طریق ترکیبات ترپنوئیدی (Terpenoid)

بر اساس مطالعه (2007) آقای شاهوردی و همکاران، گالبانیک اسید عملکرد پنیسیلین جی (Penicillin G) و سفالکسین (Cephalexin) را بر علیه استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus) تقویت می کند.

گالبانیک اسید (صد میلی گرم در میلی لیتر) حداقل غلظت مهاری پنیسیلین جی و سفالکسین را به ترتیب از 64 به 1 و از 128 به 1 کاهش داد.

اثر تقویتی گالبانیک اسید بر آنتی بیوتیک های دیگر مثل تتراسایکلین (Tetracycline) و سیپروفلوکساسین (Ciprofloxacin) هم تأیید شده است.

همچنین نشان داده شده است که گالبانیک اسید مقاومت سویه های مقاوم به داروی استافیلوکوکوس اورئوس را از طریق مهار پمپ انتشار خروجی تعدیل می کند.

در سال 2015 آقای پاتیل (S. D. Patil) و همکاران، اثر ضد باکتریایی آنغوزه را بر علیه موارد زیر به صورت In vitro بررسی کردند:

•  باسیلوس سابتیلیس (Bacillus subtilis)
•  استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus)
•  اشرشیا کلی (E. coli)
•  کلبسیلا پنومونیه (Klebsiella pneumonia)

آن ها همچنین فعالیت ضد قارچی آنغوزه را بر علیه آسپرژیلوس نایجر (Aspergillus niger) و کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans) به صورت In vitro بررسی کردند.

طبق مطالعه آن ها:

«عصاره اتانولی، متانولی و اتیل استاتی آنغوزه اثر چشمگیری بر این عوامل داشته و می توان از آن ها به عنوان ترکیبات جدید آنتی بیوتیکی استفاده کرد.»

در یک مطالعه، فعالیت ضد باکتریایی آنغوزه در برابر هر دو سویه استافیلوکوکوس مقاوم و حساس به متی سیلین (Methicillin) در غلظت نیم تا چهار میکرولیتر در میلی لیتر گزارش شده است.

خانم دیویا (K.Divya) و همکاران نیز تغییرات مورفولوژیک دیواره باکتریایی و قارچی درمان شده با آنغوزه را توسط میکروسکوپ الکترونی ارزیابی کردند. آن ها مشاهده کردند که غشای دیواره سلولی باکتریایی در حضور آنغوزه آسیب میبیند.

طبق یافته های (2014) آن ها:

«ترکیبات گوگردی با اختلال در غشای سیتوپلاسمی که باعث نشت یون ها و الکترولیت ها می شود، مسبب فعالیت ضد میکروبی انغوزه هستند.»

به علاوه ترکیبات ترپنوئیدی مثل آلفا پینن (Alpha-Pinene) در برابر بازه گسترده ای از میکروارگانیسم ها عمل می کنند.

ترکیبات ترپنوئیدی که ماهیت لیپوفیلیک شدیدی دارند با هدف گیری غشای سلولی و اختلال در ثبات غشای سلولی و در نتیجه از دست رفتن کنترل اسمزی شیمیایی، اثر خود را می گذارند.

فعالیت سینرژیسمی (Synergistic activity) دی سولفیدها و ترکیبات ترپنوئیدی، نقش مهمی در فعالیت ضد باکتریایی آنغوزه دارد.

در مطالعه (2009) دیگری، اثر ضد میکروبی رزین آنغوزه بر سوش های زیر گزارش شده است:

•  Streptococcus pyrogens
•  Streptococcus pneumoniae

ضد قارچ

در یک مطالعه (2007)، اثر اسانس آنغوزه علیه عوامل مولد موکورمایکوزیس (Mucormycosis) بررسی و نتایج مهار شده ایزوله ها تحلیل شد.

در بررسی دیگری (1992)، عصاره آنغوزه در غلظت 5 تا 10 میلی گرم در لیتر، از تولید آفلاتوکسین توسط Aspergillus parasiticus جلوگیری کرد.

ضد ویروس

در سال 2008، یک مطالعه In vitro فعالیت ضد ویروسی آنغوزه در برابر بعضی از سویه های رینوویروس (Rhinovirus) انسانی را نشان داد.

سویه های رینوویروسی چیست؟

سویه هایی هستند که سبب بیمارهای تنفسی در انسان می شوند.

طبق این مطالعه:

«اثرات سایتوپاتیک (Cytopathic effects) در سلول های HELA که توسط HRV (رینوویروس انسانی) تعلیق می شود به صورت وابسته به دوز و انتخابی توسط رزین و صمغ آنغوزه مهار شدند.»

خانم لی (Chia-Lin Lee) و همکاران، فعالیت ضد ویروسی کومارین های آنغوزه را در برابر آنفلوانزا نوع A (H1N1) ارزیابی کرد.

در این آزمایش (2009) ترکیبات زیر:

•  گالبانیک اسید (Galbanic Acid)
•  فارنسیفرول (Farnesiferol)
•  کانفرول (conferol)

در مقایسه با آمانتادین (Amantadine) به عنوان یک ضد ویروس استاندارد، بیش ترین فعالیت ضد ویروسی را نشان دادند.

در واقع این ترکیبات آنغوزه، اثراتی مشابه آمانتادین داشتند که به همین دلیل ممکن است بتوان از این ترکیبات برای تولید داروهای جدید ضد ویروسی استفاده کرد.

ضد انگل

گیاه آنغوزه در طب سنتی برای درمان عفونت های انگلی کاربرد دارد و در مطالعات متعدد نیز خواص ضد لیشمانیایی (ضد سالک)، ضد ژیاردیایی (Anti-Giardia) این گیاه گزارش شده است.

این اثرات به فعالیت سایتوتوکسیک (Cytotoxic activity) عصاره صمغ آنغوزه نسبت داده شده است.

راستی از انگل ژیاردیا چه می دانید؟

این انگل در آب اکثر مناطق ایران و جهان وجود دارد و حتی گاه در آب‌ های تصفیه شده شهری نیز راه پیدا می ‌کند.

مبارزه با این انگل‌ ها اهمیت زیادی دارد، به خصوص برای پیشگیری از عفونت‌ های روده ‌ای کودکان.

انگل ژیاردیا با ایجاد اسهال و اختلال در جذب مواد غذایی، باعث توقف یا کندی رشد در کودکان می ‌شود.

آلودگی های انگل های روده ای دارای انتشار جهانی و یکی از مهم ترین مشکلات بهداشتی و اقتصادی میلیون ها انسان در اغلب دنیا است.

گزارش (2003) شده است که رزین استخراج شده از ریشه و ساقه گیاه آنغوزه، رشد انگل تریکو موناس واژینال (Trichomonas vaginalis) را در مقایسه با مترونیدازول (Metronidazole) در محیط آزمایشگاه به طور مؤثری مهار کرده است.

بر اساس یک مطالعه (2004)، تجویز خوراکی روغن و همچنین پودر آنغوزه به موش سوری آلوده به انگل شیستوزوما مانسونی (Schistosoma mansoni)، نشان داد که:

«پودر آنغوزه در کاهش کرم و تعداد تخم ها مؤثرتر از روغن آن بوده است.»

حشره کشی

در بررسی (2008) اثر حشره کشی عصاره های گیاهی:

•  آنغوزه
•  خر زهره (Oleander)
•  اسطوخودوس

بر روی شب پره آرد (Ephestia kuhniella) و شپش آرد مشخص شد که:

«عصاره آنغوزه نسبت به دو گیاه دیگر، دارای بیش ترین خاصیت حشره کشی می باشد.»

دفع آفات

در برخی از نقاط ایران مانند خراسان، کشاورزان از صمغ آنغوزه به دلیل بوی تند و زننده، جهت دور کردن حشرات و آفات از باغات و مزارع استفاده می کنند.

در راستای دفع آفاتی مانند:

•  پسیل زیتون (Olive Psylla)
•  پسیل پسته (Agonoscena pistaciae)
•  مگس های مدیترانه ای (Mediterranean fruit fly) که برای انار مشکل ساز است (بویژه در باغات انار یزد)

مطالعاتی انجام شده است.

مقاله تخصصی: انغوزه دافع پسیل پسته، زیتون و مگس مدیترانه ای

آنغوزه و گوارش اسب

در یک مطالعه، محققان ایرانی اثر انغوزه و دم کشمش (تحت تأثیر ترکیبات تانَنی) را روی هضم و جذب اسب بررسی کردند که نتایج مطلوبی داشت.

ترکیب ساخته شده از انغوزه و دم کشمش، گازهایی که بر اثر نفخ در شکم اسب ایجاد شده بودند را کنترل و مهار کرد. در حقیقت این ترکیب یک حالت کمک پروبیوتیکی بود.

همچنین این ترکیب اثرات ضد انگلی خوبی روی اسب داشت.

ترکیبات تاننی ترکیباتی تلخ هستند و ارزش تغذیه ای علوفه را کاهش می دهد.

پیش بینی می شود که با تلفیق چند گیاه، می توان اثرگذاری شیره آنغوزه را افزایش داد. البته باید اثرات ضد تغذیه ای نیز مد نظر قرار گیرد.

توجه: ترکیبات کومارینی موجب کاهش شدید غلظت خون می شود؛ به گونه ای که اگر حیوانات پس از مصرف غذاهایی نظیر یونجه زرد و یا غذاهایی که در مواد تشکیل دهنده آن ها ترکیبات کومارینی وجود دارد؛ به هر دلیل پاهایشان در طبیعت زخمی شود، موجب خونریزی می شود.

نام علمی یونجه زرد حاوی کومارین: .Melilotus officinalis (L.) Pall

بنابراین هنگام تولید داروها و مکمل های غذایی با استفاده از ترکیبات کومارینی، باید به این نکته نیز دقت کنید که برای حیوانات مشکل ساز نشود و به حیات آن ها نیز اهمیت بدهیم.

اصلی ترین ترکیب آنغوزه روی عوامل قارچی و باکتریایی

یکی از سؤالاتی که به کرات در ارتباط با ترکیبات آنغوزه مطرح می شود این است که:

در رابطه با تأثیرگذاری آنغوزه بر روی کرم گلوگاه، پسیل، عوامل قارچی و عوامل باکتریایی عمدتاً کدام ترکیبات را مؤثر می دانید در این زمینه؟

پاسخ: گالبانیک اسید.

حال سؤال ایجاد می شود:

تفاوت ترکیبات کومارینی با گالبانیک اسید موجود در شیره آنغوزه چیست؟

ترکیبات کومارینی که به عنوان عامل تلخی شیره آنغوزه نیز شناخته شده است، دارای اثر دافع حشرات است، امّا گالبانیک اسید در مبارزه با آفات و بیماری ها می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

عوارض مصرف خوراکی آنغوزه

گزارشی از اثرات سمی خوراکی این گیاه به غیر از آلرژی و حساسیت پوستی برای افرادی که به خانواده گیاهان چتریان حساسیت دارند، گزارش نشده است.

ولی در یک مورد تجویز دوز نامعلوم رزین این گیاه به نوزاد پنج هفته ای جهت درمان کولیت روده ای موجب کاهش میزان هموگلوبین خون شد.

میزان مصرف رزین این گیاه مشخص نیست، ولی در طب سنتی هندوستان، جهت درمان سنگ صفرا و کلیه، میزان مصرف 200 تا 300 میلی گرم در روز تجویز می شود.

بر اساس مطالعه ای که در دانشگاه علوم پزشکی یزد انجام شده است؛ اگر روزانه بیش تر از 25 میلی گرم انغوزه استفاده شود، اثرات سمیت سلولی روی سیستم گوارشی خواهد داشت.

همچنین در گزارشی آمده است؛ مصرف روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم آنغوزه در افرادی که مشکل عصبی دارند، باعث تشنج می‌ شود.

در انتها اشاره کنم که در آزمایش های انسانی و حیوانی، تجویز صمغ آنغوزه دارای اثرات فارماکولوژیک گسترده ای بوده است.

با توجه به خواص فارماکولوژیک بسیار ارزشمند شیره آنغوزه و به دلیل تجویز فراوان آن در طب سنتی، باعث شده است که مصرف آنغوزه در بیماری های:

•  اختلالات گوارشی
•  سرطان
•  دیابت
•  فشار خون بالا

مورد نظر قرار گیرد.

البته ذکر این نکته اهمیت دارد که مصرف این صمغ به عنوان دارو جهت پیشگیری و درمان بیماری های متعدد، نیاز به آزمایش های بالینی تکمیلی دارد.

امیدوارم که مطالعه این مقاله از تیم بزرگ فایدیم، برای شما مفید بوده باشد.