خرید و قیمت سیاه دانه 1402

به همت کشاورزان محترم ایرانی، تولید سیاه دانه در ایران افزایش پیدا کرده است و به تدریج باید با تکیه بر کارهای پژوهشی و آزمایشگاهی، راه را برای معرفی صحیح و ورود به بازارهای صادراتی سیاه دانه ایرانی، هموار کنیم.

خرید سیاه دانه و عسل به منظور پودر کردن سیاه دانه و ترکیب آن با عسل، از رایج ترین روش های استفاده از سیاه دانه در ایران می باشد که البته ترکیب سیاه دانه و عسل خواص درمانی بسیار زیادی برای بدن و بویژه برای آقایان دارد.

در این مقاله ضمن پرداختن به پارامترهای اثرگذار روی قیمت سیاه دانه، شما را به طور کامل با بخشی از دنیای بزرگ خواص سیاه دانه، آشنا خواهم کرد.

قیمت سیاه دانه 1402

قیمت خرید سیاه دانه از کشاورز تحت تأثیر پارامترهای مهمی قرار دارد که در ادامه با آن ها آشنا خواهید شد.

پارامترهای بخش تولید و کشاورزی:

این هزینه ها می توانند هر ساله دستخوش تغییر شوند.

•  قیمت خرید بذر
•  قیمت خرید کود حیوانی
•  هزینه آماده سازی زمین
•  هزینه نیروی کار کاشت
•  هزینه ماشین آلات مورد نیاز برای کاشت
•  هزینه آب بها
•  هزینه های آبیاری

پارامترهای غیر مستقیم:

•  اقلیم برداشت (گلستان، اصفهان و…)
•  درصد خلوص (بار باید تا حد امکان تمیز باشد)
•  زمان خرید (خرید در فصل برداشت محصول با قیمت مناسب تری تمام می شود)
•  ایرانی یا وارداتی بودن
•  هزینه های حمل تا محل عرضه
•  حجم بار مورد تقاضا

توجه: قیمت سیاه دانه در گلستان و تهران نیز به عنوان یکی از پرتکرار ترین سؤالات کاربران از تیم فروش فایدیم، کاملاً تحت تأثیر پارامترهای فوق می باشد.

سیاه دانه چیست؟

سیاه دانه (یا سیاهدانه) که به آن شونیز هم می گویند، از خانواده آلاله است.

این خانواده دارای 52 جنس و 1500 گونه آبزی و خاکزی، یکساله و چند ساله، علفی، چوبی، بوته ای، بالا رونده و به ندرت درختچه می باشند.

سیاهدانه ها در سراسر جهان پراکنده اند؛ امّا تمرکز بیشتری در مناطق خنک و معتدل دارند.

مواد سمی موجود در این خانواده از آلکالوئیدها (Alkaloid) تا اسید لاکتون ها (Lactone) متنوع می باشند.

همچنین وجود مواد دیگری نظیر ساپونین ها (Saponin) و گلیکوزیدهای سیانوژنیک در این خانواده گزارش شده است.

نام علمی گیاه: .Nigella sativa L

«Nigella» اقتباس شده از کلمه لاتین (niger) به معنی سیاه می باشد که اشاره به رنگ دانه های سیاه دانه دارد.

نام های علمی مترادف:

مشخصات گیاه شناسی:

گیاه یک ساله نازک یا ضخیم، به ارتفاع 15 تا 50 سانتی متر، کم و بیش کرکی تنک، کرک ها گاهی غده دار.

ساقه راست، ساده یا منشعب، با شیارهای کم عمق.

بردیدگی های برگ ها به عرض 0.8 تا 2 میلی متر، نوک تیز.

گل ها به دشواری گریبان دار.

کاسبرگ ها سفید، تخم مرغی، نسبتاً نوک کند، با ناخنک کوتاه امّا چشمگیر، کرکدار.

گلبرگ ها با ناخنک کوتاه، لب پایینی دو پاره با لوبهای تخم مرغی، با زایده کوتاه، ضخیم، با کپه – درفشی، مژه دار.

میوه برگه قویاً متورم، به طول 12 تا 15 میلی متر، تا رأس پیوسته، خامه ها تقریباً هم اندازه، غده دار.

دانه ها سه وجهی و چروکیده.

زمان گلدهی سیاه دانه

زمان گلدهی سیاه دانه:

•  در مناطق جنوبی و گرم تر: از دهه سوم فروردین و تا دهه اول خرداد طول می کشد.
•  در مناطق سردتر و معتدل تر: معمولاً آخر اردیبهشت گلدهی آغاز و تا دهه اول تیر ماه ادامه می یابد.

به طور کلی می توان یک دوره تقریباً 3 ماهه رشد و نمو را برای این گیاه در مناطق معتدل در نظر گرفت که از زمان کاشت تا هنگام برداشت به طول می انجامد.

پراکندگی جهانی سیاهدانه

•  اروپا
•  آسیا و گاهی به حالت کاشته شده و تقریباً خودروی

پراکندگی سیاه دانه در ایران

این گونه به منظور استفاده از دانه های آن به صورت کاشته شده در نقاط مختلف ایران از جمله استان های زیر کاشته می شود:

•  اصفهان
•  یزد
•  چهارمحال بختیاری
•  فارس
•  همدان
•  خوزستان
•  خراسان
•  بلوچستان
•  تهران
•  اراک

در ایران چندین توده سیاه دانه مثل توده های اصفهان، مشهد، اراک، سمیرم، محلات و قزوین وجود دارد.

توجه: از میان انواع توده های سیاه دانه در ایران، توده سمیرم بهترین نوع موجود در داخل کشور گزارش شده است.

خواص سیاهدانه

این تیره دارای ترکیبات شیمیایی متفاوتی بوده و لذا از نظر کموتاکسونومی یا طبقه بندی شیمیایی، دارای اهمیت هستند.

سیاه دانه یا سیاه تخمه دارای روغن ثابت، ساپونینی به نام ملانتین (melanthin) و همچنین حاوی اسانس بوده که یکی از ترکیبات اسانس آن Nigellon می باشد.

ملانتین به صورت مجزا ترکیبی سمی است.

دانه ها و روغن سیاه دانه هر دو به عنوان مکمل غذایی و دارو مورد استفاده قرار می گیرند.

دانه گیاه سیاه دانه حاوی:

•  روغن غیر فرار (black seed oil): 30 تا 40 درصد
•  روغن فرار یا اسانس (Essential oil): 0.5 تا 1.5 درصد

روغن فرار یا اسانس سیاه دانه، شامل نیژلون (Nigellone) و تیموکینون (Thymoquinone) است که مسئول اثرات زیر می باشند:

•  ضد هیستامینی
•  آنتی اکسیدانی
•  ضد عفونی کننده
•  گشاد کنندگی برونش ها

ترکیبات مختلف دیگری نیز در سیاه دانه گزارش شده اند، نظیر:

•  کربوهیدرات ها
•  صمغ
•  مواد آلبومینوئیدی
•  ساپونین
•  آلکالوئیدها

ترکیب شیمیایی روغن سیاه دانه به طور عمده شامل موارد زیر می باشد:

•  اسید لینولئیک (Linoleic acid)
•  اسید اولئیک (Oleic acid)

اسیدهای چرب دیگری نظیر موارد زیر نیز در مقادیر کمتر دیده شده است:

سیاه دانه همچنین دارای 15 اسید آمینه و مواد معدنی مفید برای بدن می باشد.

کنجاله دانه گیاه سیاه دانه به دلیل داشتن میزان پروتئین بالا، فیبر خام و انواعی از عناصر مفید به عنوان مکمل غذایی در تغذیه انسان و دام مورد استفاده قرار می گیرد.

سیاه دانه در درمان سرطان پوستی مؤثر است.

عصاره روغنی سیاه دانه دارای اثرات زیر می باشد:

•  کاهش LDL کلسترول
•  جلوگیری از حملات قلبی
•  درمان بیماری های پوستی مخصوصاً درمان عفونت های قارچی پوست

عصاره الکلی سیاه دانه دارای اثرات زیر می باشد:

•  جلوگیری از تجمع کریستال های اگزالات کلسیم (Calcium oxalate)
•  خرد کردن سنگ کلیه

در بررسی اثر سیاه دانه روی بیماری دیابت نتیجه گرفته شد که:

«تجویز خوراکی سیاه دانه باعث کاهش میزان تری گلیسیرید و کلسترول سرم و همینطور تسکین درد در این افراد می شود.»

خواص و کاربردهایی که در ادامه از سیاهدانه مطالعه می کنید، حاصل چندین پژوهش پیرامون سیاهدانه می باشد.

دانه سیاهدانه دارای اثرات زیر می باشد:

•  قاعده آور
•  ضد کرم
•  مسهل و زیاد کننده شیر

از دانه سیاهدانه می توان برای دفع گازهای معده و بیماری های نزله ای دستگاه تنفس نیز استفاده کرد.

اثرات درمانی سیاه دانه:

•  آمیب کش
•  ضد درد (تسکین درد معده و اسپاسم)
•  ضد میکروب
•  ضد سرطان
•  ضد حساسیت
•  ضد اکسیدان
•  ضد اسپاسم (گرفتگی عضلانی)
•  ضد ویروس
•  بازکننده برونش ها
•  ضد قارچ
•  ضد نفخ
•  هضم کننده
•  معرق
•  ادرار آور
•  کاهش دهنده پرفشاری خون
•  کاهش دهنده اوره خون
•  محافظ کبد
•  محرک سیستم ایمنی بدن
•  حشره کش
•  کرم کش
•  مسهل
•  محرک تنفسی و تقویت کننده معده

دانه های له شده سیاه دانه عطر قوی دارند و در اروپا به عنوان:

•  قاعده آور
•  مدر
•  شیر آور

به کار می روند.

دانه های سیاه دانه خاصیت بادشکن دارند و به صورت شربت به عنوان معرق عالی به کار می روند.

دانه های سیاهدانه محرک بوده و برای معالجه روماتسیم و سرفه تجویز می شوند.

پودر دانه های سیاهدانه به همراه روغن کنجد، در مصرف خارجی برای معالجه ترکیدگی پوست، توصیه می شود.

دانه های سیاه دانه برای درمان مارگزیدگی و عقرب گزیدگی تجویز می شوند.

نیجلون یا نیژلون (Nigellone) ضد اسپاسم است و برای درمان برونشیت، آسم و سیاه سرفه به کار می رود.

مانند بسیاری از گیاهان مربوط به پخت و پز، سیاه دانه برای هضم غذا و سیستم گوارشی مفید است.

دانه های سیاهدانه برای درمان کرم های روده بویژه در کودکان مفید است.

جوشانده دانه سیاه دانه برای معالجه تب مصرف می شود.

خمیر دانه سیاهدانه برای درمان دانه های پوستی بکار می رود.

نیازهای اکولوژیک

گیاه سیاه دانه مخصوص نواحی معتدل و سرد بوده و در مناطق گرمسیر به ندرت یافت می شود.

موطن اصلی سیاه دانه جنوب اروپا و آسیای غربی بوده است و از قدیم این گیاه را در این مناطق می کاشته اند.

سیاه دانه به سادگی با محیط جدید خو می گیرد.

سیاه دانه به کمبود آهن و خاک های ضعیف حساس است و به سرعت زرد می شود. همچنین به شوری و گرما نیز مقاومت خاصی ندارد.

بیشترین سرعت جوانه زنی در دمای 20 درجه سانتی گراد گزارش شده است.

در ارتباط با میزان بارش سالیانه برای رشد گیاه (بر حسب میلی متر):

•  حداقل بارش سالانه برای کشت دیم سیاه دانه: 430
•  حداکثر بارش سالانه برای کشت دیم سیاه دانه: 1530
•  بارش بهینه: 790

در ارتباط با میزان دما برای رشد گیاه (بر حسب درجه سانتی گراد):

•  حداقل دما: 8.7
•  حداکثر دما: 21
•  دمای مطلوب: 13

دامنه تحمل سیاه دانه به اسیدیته خاک نسبتاً وسیع است و از 2.8 تا 9.6 گزارش شده ولی PH مطلوب 5.6 بیان شده است.

توجه: تحمل به شوری سیانه دانه، در مرحله گیاهچه، بیش از مرحله جوانه زنی است.

تاریخ، فواصل و روش های کاشت سیاه دانه

تکثیر سیاه دانه به وسیله بذر انجام می شود.

توجه: تاریخ کاشت، از اصلی ترین فاکتورها در تعیین عملکرد سیاه دانه عنوان شده است.

بر این اساس در مناطق مختلف، زمان های متفاوتی برای کشت این گیاه پیشنهاد شده است.

به عنوان مثال، بیشترین عملکرد:

بر اساس گزارشات، در قزوین، سیستان و بسیاری از مناطق کشور، کشت پاییزه به بهاره دارای ارجحیت بوده است.

در برخی مناطق مانند سمیرم، کشت سیاه دانه به صورت انتظاری انجام می شود. به این معنی که بذرها قبل از بارندگی پاییزه در زمین کاشته شده و با اولین بارندگی، شروع به فعالیت می کنند.

بنابراین، در این روش تاریخ کشت واقعی را طبیعت مشخص خواهد کرد.

جهت کاشت گیاه سیاه دانه، پس از انجام عملیات شخم و تسطیح زمین توسط دیسک، کشت به طور مکانیزه با ردیفکار ریزدانه کار کلزا با خط کشی هایی به فواصل 30 سانتی متر صورت می گیرد.

به این ترتیب میزان بذر استفاده شده، 3 تا 4 کیلوگرم در هکتار می باشد.

کاشت با بذر کار همدانی می تواند میزان مصرف بذر را تا 51 درصد افزایش دهد. این مقدار در کاشت دستی 10 تا 15 کیلوگرم خواهد بود.

بذر سیاه دانه نسبتاً کوچک است به طوری که وزن 1000 دانه آن به طور متوسط 2.4 گرم گزارش شده است.

بر اساس تحقیقات:

مناسب ترین ترکیب برای تولید سیاه دانه در شرایط آب و هوایی مشهد:

تراکم 250 بوته در متر مربع با فواصل آبیاری دو هفته

بهترین عملکرد در شهرستان قائنات و بیرجند:

تراکم 350 بوته در متر مربع

زمان، نوع برداشت و عملکرد سیاه دانه

در کشت پاییزه محصول سیاه دانه در خرداد ماه و در کشت بهاره در تیر ماه قابل برداشت می باشد.

با زرد شدن کپسول ها می توان اقدام به برداشت و یا پس از ریشه کنی کل بوته و خشک کردن با خرمن کوبی، بذرهای داخل کپسول را جدا کرد.

از هر هکتار زمین کشت شده سیاه دانه، مقدار 600 تا 1000 کیلوگرم بذر به دست می آید.

اخیراً برداشت مکانیزه با کمباین غلات و تنظیمات هد کلزا، انجام می گردد.

بیماری ها و آفات سیاهدانه

سیاه دانه به کمبود آهن، شوری و خاک های ضعیف حساس است و به سرعت زرد می شود.

سیاه دانه گرمای شدید را نمی پسندد و انگل سس به این گیاه حمله می کند.

در ایران بیماری هایی با علائم زیر در گیاه سیاه دانه گزارش شده است:

•  کوتولگی شدید
•  ریز برگی
•  سبز ماندن اندام گل

در این مقاله سعی شد بر اساس فعالیت های میدانی تیم فایدیم و همچنین بررسی تحقیقات علمی، به ابعاد مختلف سیاه دانه بپردازم.

امیدوارم که این مقاله برای شما مفید و کاربردی بوده باشد.